«اگر همه بر محبت علی علیه‌السلام جمع می‌شدند، خدا آتش را نمی‌آفرید»[۱]. در همین عید غدیری که گذشت، احتمالا این روایت را شنیده یا از ذهن خود گذرانده‌اید. در اکثر گفتارها و نوشتارها، محبت علی علیه‌السلام و آفرینش آتش، محور پردازش این کلام نبوی است. بُعد دیگر و شاید مغفول آن، «اجتماع» است؛ «همه» است.

اگرچه حج، نماز جماعت، اعتکاف و پیاده‌روی اربعین از بلندترین قله‌های خودسازی که امری فردی و داخلی است به حساب می‌آیند ولی بی‌تردید از بارزترین مناسک جمعی دین نیز هستند. اصلا اینها را نوعی تعظیم شعائر که شکوه دین را متبلور می‌سازند می‌دانند. انگار لشکرِ الهی در این رویدادهاست که منتظرِ سان‌دیدن فرمانده است. قلب؛ چه این عضو صنوبری باشد و چه آن روح چیره بر جان، در چنین اجتماعاتی برای یک هدف مشترک، خون پمپاژ می‌کند و یا دلدادگی می‌کند.

این‌که حکمتِ «خود»سازی آن هم در «جمع» چیست، بیان اساتید را می‌طلبد، اما طبعا نفْس این اجتماعْ بی‌اثر نیست وگرنه شیطان و دنیا در جهت فریفتن امّت، این همه نقشه نمی‌ریختند برای ایجاد تفرقه بین مؤمنان. [۲]

طرف مقابل اجتماع، «تنهایی» است؛ واژه‌ای هول‌انگیز! که فرار از آن به «قرار» و آسودگی در جمع منجر خواهد شد؛ مخصوصاً اگر جمعی باشد که تلاش خود را برای گره‌گشایی و دستگیری از نیازمندان به کار می‌گیرند مثل همین «قرارگاه خدمت»؛ جمعی طلبگی که سالها قبل، روز تاسوعا آب را به خانه‌ها رساندند و امسال اجتماعشان عظیم‌تر شده و قرار است بار دیگری را به دوش بکشند.

[۱] بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام  ,  جلد۳۹  ,  صفحه۲۴۸

[۲] قَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ : إِذَا اِجْتَمَعَ قَوْمٌ یَذْکُرُونَ اَللَّهَ تَعَالَى اِعْتَزَلَ اَلشَّیْطَانُ وَ اَلدُّنْیَا عَنْهُمْ فَیَقُولُ اَلشَّیْطَانُ لِلدُّنْیَا أَلاَ تَرَیْنَ مَا یَصْنَعُونَ فَتَقُولُ اَلدُّنْیَا دَعْهُمْ فَلَوْ قَدْ تَفَرَّقُوا أَخَذْتُ بِأَعْنَاقِهِمْ. بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار علیهم السلام  ,  جلد۷۱  ,  صفحه۱۸۹