آیت الله محسن اراکی عضو شورای عالی حوزه های علمیه امروز در آیین نکوداشت شهید سید مصطفی خمینی (ره) که در دانشگاه معارف اسلامی قم برگزار شد با اشاره به شخصیت علمی و عرفانی اسوه حوزه انقلابی گفت: حاج آقا مصطفی (ره) در قله کمال از جنبه های عرفانی، اخلاقی، علمی، فلسفی و سیاسی برخوردار بود، امثال این برنامه مقدمه ای برای پژوهش و تحلیل شخصیت بلند و کم نظیر علامه شهید است.
وی با اشاره به بُعد عرفانی آیت الله سید مصطفی خمینی ابراز داشت: شخصیت عرفانی وی در سه بخش قابل طرح است، ابتدا تعریف عرفان اصیل اسلامی است که در اسلام مکتب اصیل عرفانی وجود دارد اما مع الاسف به طور کامل به آن پرداخته نشده است، عرفان اسلامی عرفانی مبتنی بر پنج مرحله است، علم به مبدأ، فقه سلوک، علم عشق، سلوک عملی و مرحله وصول پنج مرحله از عرفان اصیل اسلامی است.
استاد حوزه علمیه با بیان اینکه علم به مبدأ گام اول در عرفان اسلامی است و بدون فقه عرفان معنی ندارد، اظهار کرد: باید برای کسانی که می خواهند با عرفان اسلامی آشنا بشوند مرز عرفان اسلام اصیل را مشخص کرد، آنچه در عرفان اسلامی معیار و راه شناخت عرفان اصیل از عرفان تزویر است، راه محمد (ص) و معارف و سیر و سلوک ایشان است.
وی با اشاره به پنج ویژگی عارفان اذعان کرد: تبعیت از ولایت، تواضع و بی اعتنایی به دنیا، جامعیت علم و عمل، ولاء و برائت و جهاد سیاسی پنج ویژگی عارف اسلامی است، جهاد سیاسی از اصول عرفانی مکتب علوی است، ممکن نیست که کسی عارف باشد و لباس رزم نپوشد، لباس رزم یعنی همیشه با دشمن خدا در رزم قرار دارد. آیت الله اراکی در پایان خاطرنشان کرد: سیاست یعنی پیاده کردن امر و حقوق الهی، عارف واقعی نمی تواند بی خیال بوده و به حقوق الهی نپردازد، شخصیت حاج آقا مصطفی (ره) نیازمند تحلیل علمی است و این ویژگی ها در شهید حاج آقا مصطفی خمینی (ره) وجود داشت.
