شاید بتوان گفت یکی از انتقادات وارد بر نظام آموزش و پرورش ایران، نبود آموزش های مهارتی در کنار تحصیل علوم نظری است؛ این درحالی است که در کشورهای مختلف جهان برای این موضوع برنامه ریزی و به نحوی با مشکل تولید نیروی انسانی فاقد اشتغال مقابله شده است.
هرچند در ایران طی سال های اخیر با توجه به افزایش تعداد بیکاران فاقد مهارت، آموزش های فنی و حرفه ای اهمیت زیادی یافته، اما بررسی ها نشان می دهد تنها ۲۰.۲ درصد دانش آموزان برای ادامه تحصیل، رشته های فنی و حرفه ای را انتخاب می کنند.
متأسفانه تاکنون در ایران اهمیت مهارت آموزی به نحو شایسته ای تبیین نشده است؛ این امر نیاز به روحیه جهادی داشته و فعالیت های جهادی در راستای مهارت آموزی به نوجوانان بویژه در مناطق محروم می تواند بخشی از مسئله بیکاری را در کشور ما مرتفع نماید.
حجت الاسلام رضا گمار در همین راستا و در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع‌رسانی جهادگران حوزوی به تشریح فعالیت‌های مجموعه جهادی «ابناء الرضا (ع)» با محوریت مهارت آموزی به افراد ساکن در مناطق کم برخوردار کشور بویژه مناطق حاشیه ای استان تهران پرداخت؛ متن کامل این گفت و‌گو را در ادامه بخوانید:
در این رابطه بیشتر بخوانید
♦ باشگاه جهادی دنا، محلی برای حمایت از دانش‌آموزان نخبه ایران
تحصیلات حوزوی را از چه زمانی آغاز کردید و نحوه آغاز فعالیت‌های جهادی شما چگونه بود؟
بنده از سال ۹۱ وارد حوزه و از همان دوران وارد فعالیت های جهادی شدم؛ البته پیش از ورود به حوزه در دانشگاه مشغول به تحصیل بودم. از حدود ۸ سال پیش مجموعه جهادی ابناء الرضا (ع) را در غرب تهران راه اندازی کردم. رفته رفته محدوده فعالیت های مجموعه به شهرستان های این استان و مناطق مختلفی از غرب پایتخت گسترش یافت. امروز مخاطبین ما از مناطق ۵، ۲۱،۲۲،۹ و ۱۰ تهران و همچنین از شهرستان های رباط کریم، نسیم شهر، صباشهر، شهریار و ورامین می باشند. مجموعه جهادی ابناء الرضا (ع) تاکنون علاوه بر مناطق مذکور در نواحی غربی کشور همچون ارومیه، سر پل ذهاب و خوزستان اردوهای جهادی مختلفی را برگزار نموده است؛ نوروز امسال نیز در روستای بیاهی شهرستان جاسک اردوی عمرانی-فرهنگی برگزار کردیم.
- تربیت، مهم تر از مهارت آموزی
مجموعه جهادی ابناء الرضا (ع) توسط چند نفر تأسیس شد و اکنون چه تعداد عضو دارد؟
در ابتدا ۲ نفر و هردو طلبه بودیم؛ اما امروز، کادر مجمموعه، همان نوجوانانی هستند که ۸ سال پیش با ما در فضای جهادی ورود پیدا کردند و در حال حاضر دانشجو یا طلبه هستند. ما بیش تر روی قشر نوجوان و به ویژه نوجوانان مناطق محروم تمرکز داشته و برای رشد این افراد حول چهار محور تربیت، مهارت، تهذیب، تحصیل و ورزش فعالیت می کنیم. در این سال ها نوجوانانی را داشته ایم که بعد از طی کردن دوره های مهارتی ارائه شده از سوی مجموعه جهادی ابناء الرضا (ع)، توانسته اند به خانواده های خود اعلام کنند که نباید تحت پوشش نهادهای حمایتی باشند. نوجوان باید استعداد خود را بیابد؛ ما این موضوع را در طی دوره های آموزشی-مهارتی دنبال می کنیم. تربیت نوجوانان محروم از مهارت آموزی آنان مهمتر بوده و بیشتر مشکلات این افراد ناشی از مسائل تربیتی و فرهنگی است؛ نوجوانانی را در طول سال های گذشته داشته ایم که اکنون در دانشگاه های مهم کشور همچون دانشگاه صنعتی شریف مشغول به تحصیل هستند و یا مسیر طلبگی و کسب علوم و معارف دینی را انتخاب نموده اند. خانواده های محروم را هم به واسطه فرزند نوجوان آن ها و حضور در فعالیت های گروه جهادی مورد حمایت قرار می دهیم.
رشد استعداد، مهمتر از ارائه بسته معیشتی
شیوه شناسایی و جذب نوجوانان محروم چگونه است؟
نوجوانانی که با ما هستند عمدتاً تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) بوده و یا از طریق مؤسسات خیریه مستقر در محلات به ما معرفی شده اند. متأسفانه بسیاری از مراکز خیریه فقط به ارائه کمک های نقدی و بسته های معیشتی می پردازند و از رشد دادن استعدادهای افراد نیازمند غافل هستند. ما نوجوانان مخاطب خود را در چهار فضای مهارتی، تهذیبی، تحصیلی و ورزشی مورد استعدادیابی قرار می دهیم؛ مثلاً اگر نوجوانی استعداد بیشتری در مهارت آموزی داشته باشد، تمرکز فعالیت های گروه جهادی ما روی این ویژگی او می رود. در حال حاضر نوجوانانی را داریم که پس از همراهی با گروه جهادی ابناء الرضا(ع) توانسته‌اند مهارت های مختلفی همچون طراحی با فتوشاپ و یا برقکاری را فرا گیرند و به درآمدزایی برسند. برای نوجوانان همراه با گروه و جهت ارتقای سطح تهذیب آن ها، در هر سال ۲ اردوی جهادی را برگزار می نماییم.
- بهره‌مندی از ظرفیت متخصصین، در طرح «زکات مهارت»
شیوه تعامل گروه جهادی ابناء الرضا (ع) با افراد متخصص خارج از فضای حوزه چگونه است؟
در این راستا طرحی را با عنوان «زکات مهارت» را برنامه ریزی نمودیم؛ به این صورت که با افراد دارای تخصص یا مهارت های مختلف صحبت کردیم و از آنان خواستیم در ماه مثلاً دو ساعت به تدریس مهارت یا تخصصی که دارند برای نوجوانان محروم بپردازند. این طرح برای تمام افراد از همه اقشار جامعه بوده و حتی افرادی که چندان تقیدات دینی را ندارند هم اگر دغدغه کمک به محرومین را داشته باشند می توانند در این طرح مشارکت نمایند.
طرح «زکات مهارت» تاکنون نتیجه ملموسی را به دنبال داشته است؟
بله؛ مثلاً نوجوانی که در فضایی نامناسب کار می کرد، بعد از ۳ سال ورود در مجموعه ابناء الرضا (ع)، وارد حوزه علمیه شده و در حال حاضر به فعالیت های رسانه ای می پردازد. یکی دیگر از چندین نتیجه محسوس فعالیت های تربیتی گروه جهادی ابناء الرضا(ع)، نوجوانی است که در فضای فرهنگی دارای آسیب های اجتماعی مختلف در یکی از محلات غرب تهران زندگی می کرد و پس از چند سال ارتباط با این مجموعه در حال حاضر دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف می باشد.
- استفاده از مشارکت‌های مردمی، مؤثرتر از حمایت سازمان‌ها
تا به حال با چه موانعی بر سر فعالیت هایتان مواجه شده اید؟
موانع مالی اصلی ترین آن ها بوده است؛ اما نکته حائز اهمیتی که بر اساس تجربه به دست آورده ایم این است که بجای درخواست کمک و مشارکت از ادارات و نهادهای فرهنگی مختلف، می بایست از ظرفیت های خود مردم برای فعالیت های جهادی استفاده کرد. در این راستا طرح هایی مانند: «همدلی» و «زکات مهارت» را اجرایی کردیم؛ در طرح همدلی با مشارکت های مالی مردمی به صورت ماهانه، توانسته ایم ۱۰ کلاس حفظ قرآن کریم را در ۱۰ شهرستان تهران برگزار کنیم و هزینه های آن ها و حق الزحمه اساتید توسط خود مردم پرداخت می گردد.
مزیت انجام فعالیت های فرهنگی با روحیه جهادی چیست؟
در روحیه جهادی کارها تقسیم شده و همه در آن مشارکت پیدا می کنند؛ نکته این است که نیروهای جهادی بدون هیچ حق الزحمه ای فعالیت می نمایند. جهادگران با دیدن اقشار محروم یا آسیب دیده روحیه انسان دوستی که از فطریات بشر است در وجود آن ها تحریک شده و به ادامه این فعالیت ها می پردازند.
آیا فعالیت های جهادی مانعی برای پیشرفت تحصیلی طلاب هستند؟
ترویج روحیه جهادی در مدارس علمیه امر مبارک و مهمی است؛ برای رشد بیشتر این روحیه در حوزه های علمیه باید تلاش های بیشتری شود؛ انگیزه برخی از طلاب با دیدن این فضا، برای کار جهادی افزایش یافته و با شوق به این عرصه ورود پیدا می کنند. در حال حاضر طلبه هایی را داریم که هم به فعالیت های جهادی می پردازند و هم از جهت علمی در سطح بالایی قرار دارند؛ در مدرسه علمیه امام خمینی (ره) تهران این اتفاق تجربه شده است.
- خدمت به مردم کار با عظمتی است
چه آسیب هایی ممکن است حرکت های جهادی را در آینده دچار چالش کند؟
این فعالیت ها اگر به تولید نیروی متخصص و متعهد، ایجاد اشتغال و ترویج فرهنگ صحیح ختم نشوند قطعاً موفق نخواهد بود؛ گروه های جهادی نباید طوری عمل کنند که فقط با حمایت های مالی به مردم یاری گر آنان باشند؛ این امر جامعه را به سوی سستی، تنبلی و انتظار کمک داشتن سوق می دهد. گروه ما با وجود اینکه می توانستیم در ادارات یا نهادهایی مشغول به کار شویم، اما بر اساس دغدغه شخصی این راه را انتخاب کرده ایم و تا آخر عمر آن را ادامه می دهم. همه ما باید بدانیم که اگر داریم کاری در راستای تعالی جامعه انجام می دهیم هرچند در ظاهر کوچک به نظر بیاید اما نزد خداوند از عظمت بالایی برخوردار است.
حجم بالای کار در فعالیت های جهادی، مانع پرداختن به امور خانوده نمی شود
فرد جهادگر باید برای فعالیت های خود برنامه ریزی داشته باشد؛ من روزهای جمعه را به هیچ کسی جز خانواده ام اختصاص نمی دهم؛ اختصاص یک روز در هفته به خانواده و تعطیل کردن سایر فعالیت ها، تأثیر بسیار خوبی بر روحیه آنان دارد. جهادگران می توانند خانواده های خود را هم به سمت این فعالیت ها ترغیب نمایند تا همراهی بیشتری نیز با آنان داشته باشند.
نقش رسانه در ترویج فعالیت های جهادی را چگونه می بینید؟
کارهای جهادی خیلی خوبی از سوی طلبه ها در حال انجام است؛ اما باید این کارها مورد توجه واقع شده و انعکاس رسانه ای پیدا کنند. رسانه در انعکاس فعالیت های جهادی بسیار مهم است؛ من تأثیر رسانه را در فعالیت جهادی ۹۰ درصد و بقیه فعالیت ها را ۱۰ درصد می دانم.
