در عصر حاضر با توجه به حمله های بی شمار دشمنان اسلام نسبت به مرکزیت دین و مسجد در مسائل اجتماعی کشور ما، می توان با فعالیت های محله محور به تقویت جایگاه این مکان معنوی در حل مسائل مردم پرداخت. حجت الاسلام امیرحسین عطاری، طلبه جهادگر و مدیر گروه جهادی پیامبر رحمت (ص) در گفت و گو با پایگاه اطلاع رسانی جهادگران حوزوی بر لزوم فعالیت محله محور به عنوان مدلی از حکمرانی اسلامی تأکید کردند. متن کامل این مصاحبه را در ادامه می خوانید؛
در این رابطه بیشتر بخوانید
♦ خودکفایی خانواده‌های کم برخوردار، با مهارت‌آموزی به فرزندانشان
ضمن عرض سلام، لطفاً یک معرفی اجمالی از خود و سیر تحصیلات حوزوی تان بفرمایید.
من متولد سال ۱۳۶۸ هستم؛ در سال تحصیلی ۸۹-۹۰ وارد حوزه شدم و از پایه سوم فعالیت های جهادی خود را آغاز کردم. در ابتدا به مدرسه علمیه حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام در شهر ری رفتم، سپس از پایه سوم به حوزه علمیه قم آمده و تاکنون تحصیلات حوزوی را تا سطح سوم به اتمام رسانده ام. در مدارس علمیه به عنوان مدرس درس شیوه‌های پژوهشی نیز مشغول بوده ام.
گروه جهادی پیامبر رحمت (ص) چگونه تشکیل شد؟
گروه جهادی پیامبر رحمت (ص) که امروز یک مجموعه جهادی تبیینی بوده و دارای بخش ها و اضلاع مختلفی است، از سال ۱۳۹۳ تأسیس شد؛ اعضای این گروه در ابتدا تقریباً ۱۳ نفر بود. فعالیت گروه جهادی پیامبر رحمت (ص) با رویکرد تربیت دانش آموزی آغاز شد؛ این فعالیت ها را از سال ۹۴ و در شهرک دانش تهران، در بدنه اهل سنت شروع کردیم. در مراحل بعد به مناطق سنی نشین مختلفی در کشور رفته و به تبلیغ می پرداختیم؛ یکی از این مناطق شهرستان مراوه تپه در استان گلستان بود که در تابستان ۱۳۹۴ یک اردوی جهادی را در آنجا برگزار کردیم و کلاس های معرفتی، مهارتی و اردوهای مختلفی را برای دانش آموزان اهل سنت داشتیم.
از دیگر فعالیت های گروه جهادی پیامبر رحمت بگویید.
یکی دیگر از فعالیت های گروه جهادی پیامبر رحمت (ص) در سال ۹۶ بود که طرحی از سوی این گروه برای قرارگاه پیشرفت و آبادانی استان آذربایجان غربی طراحی و تنظیم شد. به تدریج و با تمرکز بیشتر روی مطالبات مقام معظم رهبری در زمینه های تمدن اسلامی، دولت اسلامی و وظیفه امروز جوانان انقلابی به شکل یک مجموعه منسجم و به صورت تمام وقت فعالیت های خود را ادامه دادیم.
منطقه فعالیت گروه جهادی شما در حال حاضر کجاست؟
کار اصلی ما با تمرکز بر کار فرهنگی محله محور، در محله دیلمان شهر ری در حال انجام است و برای این فعالیت برنامه جامعی را تدوین نموده ایم. ما به دنبال این هستیم که مسجد محله بتواند علاوه بر برگزاری مراسم مذهبی، نقاط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی آن محله را به هم متصل نماید. این کار از طریق رصد و جمع آوری داده های لازم به صورت میدانی صورت می گیرد؛ جهت تحقق این امر عملیات مختلفی را برنامه ریزی و اجرا کرده ایم.
- برگزاری مراسم روضه های خانگی برای شناخت بهتر مسائل محله
یکی از عملیات اجرایی جهت شناخت هرچه بهتر مسائل محله برگزاری مراسم روضه های خانگی در منازل آن محل است؛ ما در حال حاضر در تعدادی از منازل محله مراسم روضه هفتگی برگزار می کنیم. یکی دیگر از این اقدامات تأسیس خیریه مجازی جهت کمک به بیماران محله است. اکران فیلم های سینمایی در مساجد محله نیز از دیگر فعالیت های گروه جهادی پیامبر رحمت (ص) است. با این عملیات هم مردم محله ما را می شناسند و هم ما در شناخت مسائل مختلف آن ها به نتایج محسوس و دقیقی خواهیم رسید.
هدف از تشکیل گروه جهادی پیامبر رحمت (ص) چه بود؟
هدف کلی و اولیه ما خدمت به خلق الله است؛ اما در نگاه جزئی تر ذیل انقلاب اسلامی و در مرحله دولت سازی به دنبال قیام به قسط و عدل توسط مردم هستیم. حرکت مردمی زمانی شکل می گیرد که نقش خود را احساس کرده و امیدوار به تأثیرگذاری باشند؛ افراد زمانی نقش آفرینی جدی خواهند داشت که بدانند چه وظیفه ای دارند و در عمل میدانی را پیش روی خود ببینند.
- اگر دولت سازی اسلامی تحقق نیابد شعارهای انقلاب روی زمین می ماند
باید مدلی برای نقش آفرینی مردم در سطوح مختلف طراحی شود تا مردم بتوانند با مطالبه گری در تشکیل دولت اسلامی مشارکت نمایند؛ باید بدانیم اگر دولت سازی اسلامی اتفاق نیافتد شعارهای انقلاب روی زمین می مانند. ما با تمرکز روی محدوده ای جغرافیایی به دنبال اجرای یک مدل حکمرانی با محوریت مردم هستیم.
به نظر شما چه عواملی در تحرک اجتماعی مردم تأثیرگذار است؟
برای تحرک مردم و پیگیری مسائل مربوط به آن ها دو عامل «تبیین» و «تیم میدانی» در قدم های اولیه نیاز است؛ مشکل اصلی در فعالیت های فرهنگی این است که قبل از رصد به سراغ اجرای عملیات می رویم. در نگاه بلند می بایست از قبل برنامه ریزی بر پایه سنجش و پایش منطقه از جهت ظرفیت ها و نیازهای آن انجام گیرد. برای اولین بار در کشور با دقت بالا در حال رصد تخصصی مسائل مختلف محله هستیم؛ این کار را هیچ گروه جهادی با این میزان دقت و عمق تاکنون انجام نداده است؛ وجه تمایز فعالیت ما با قرارگاه های محله محور، حضور مستقیم اعضای گروه ما در میدان رصد و اجراست.
- ارائه الگوی موفق در محله محوری به سایر گروه های جهادی
یکی از مراحل تقویت یک تیم، مشاهده نمونه های موفق است؛ ما به دنبال ارائه یک مدل و الگوی موفق در محله محوری به سایر گروه های جهادی هستیم. یکی از پتانسیل های خوب محله محوری، ثبات نیروهاست؛ یعنی در محله افراد از کودکی با حضور در مسجد محل به فعالیت های فرهنگی می پردازد و در صورت رشد در این فضا می تواند تا سال های متمادی به ارائه خدمت به محله خود بپردازد.
رصدهای تخصصی را از چه زمانی آغاز کرده اید و تا چه زمانی می تواند به نتیجه برسد؟
مسئله رصد یک امر همیشگی است؛ زیرا مسائل محله همیشه در حال تولید و تغییر هستند و به همین خاطر باید همیشه مورد تحقیق و رصد واقع شوند تا فعالیت های متناسب با آن ها طراحی و انجام شود.
علاوه بر مراسم روضه خانگی که تاکنون در ۱۷ منزل مختلف برگزار کرده ایم، با حضور در مدارس محله، مسائل دانش آموزان را مورد رصد و بررسی قرار داده و جهت حل آن ها برنامه ریزی می نماییم؛ در این مسیر به دنبال مسائلی هستیم که با مشکلات محله تلاقی داشته باشند.
در گفت و گو با یکی از مدیران مدارس محله از وی پرسیدم چه برنامه ای برای انگیزه بخشی به دانش آموزان دارید؛ او در پاسخ گفت دانش آموزان را به دیدار با افراد موفق می بریم. به او گفتم که باید در کنار نشان دادن الگوهای موفق به دانش آموزان، نمونه های ناموفق را هم به آن ها معرفی نمایید تا علاوه بر موفقیت های ممکن با موانع و آسیب های پیش روی خود نیز آشنا شوند.
- رشد روحیه همیاری در دانش آموزان با کمک رسانی آنان به سالمندان محله
از این مدیر مدرسه خواسته ایم تا با تشکیل تیم دانش آموزی برای کمک رسانی به مردم محله بویژه افراد سالمند، به رشد روحیه همدردی و یاری رسانی در وجود آنان کمک نمایند؛ در کنار این کار می توانند با طراحی پرسشنامه هایی به شناسایی نظام مسائل محله بپردازند. در حال حاضر ایجاد خانه قرآن را هم در دست اجرا داریم؛ همه این برنامه ها در خدمت هدفی بلند و ایجاد اعتماد در محله هستند.
آیا تاکنون پژوهش و تحقیقات قابل قبولی در زمینه فعالیت های محله محور انجام شده است؟
متأسفانه در زمینه فعالیت محله محور کار علمی چندانی نشده است؛ تاکنون حتی تعریف دقیقی از محله نداریم. فعالیت محله محور و کار فرهنگی هنوز در کشور ما به صورت تخصصی دنبال نمی شود؛ افراد دغدغه مند فقط بخش کوچکی از زمان خود را به این امر اختصاص می دهند و این درحالی است که کار فرهنگی نیازمند ارتباط دائم و حضور با تداوم در میدان است. فعالیت فرهنگی باید مردمی پیش رود؛ در عین ساختارمندی و انجام کار تشکیلاتی، نباید بروکراسی زده شود. کاری مثل «سرود سلام فرمانده» به دلیل رعایت یکسری شاخص های مردم محور، اینچنین در سطح کشور بازخورد پیدا کرد.
- کار جهادی یعنی تلاش فراوان برای رفع موانع ترویج فرهنگ اسلامی
مزیت به کار گیری روحیه جهادی در فعالیت های تبلیغی طلاب چیست؟
روحیه جهادی در هر دو کارهای جهادی و تبلیغی وجود دارد؛ اما در عرصه کار جهادی فعالیت به صورت دائم و برای رفع موانع انجام می گیرد. روحیه جهادی یعنی تلاش زیاد اما کار جهادی به معنای تلاش فراوان همراه با رفع موانع ترویج فرهنگ اسلامی است؛ مثلاً برخی با روحیه جهادی به تهیه ارزاق معیشتی به کمک محرومین می پردازند اما در کار جهادی میبایست محرومین را به سمت ایجاد اشتغال و تولید درون زا سوق داد.
- گروه های جهادی باید بتوانند مشکلات اقتصادی خود را حل کنند
در مسیر فعالیت های جهادی گروه شما با چه موانعی روبرو شده اید؟
ما با مانع خاصی روبرو نیستیم. اما به طور کلی در حرکت های جهادی طلاب، مانع فکری یکی از موانع موجود است؛ مثلاً اگر گروهی به دنبال فعالیت اقتصادی برای تأمین هزینه های خدمات خود باشد، با مخالفت های زیادی مواجه می شود.
ما وقتی که از یک تیم و گروه اجتماعی سخن به میان می آوریم یعنی؛ این گروه باید با فرهنگ تعاون بتواند مشکلات اقتصادی خود را هم مدیریت نماید. گروه های جهادی برای اینکه ابتکار عمل را در دست خود داشته باشند و وابسته نهادهای مختلف عمل نکنند، باید برنامه اقتصادی جامعی برای خود طراحی نمایند. مردم به شدت ظرفیت دارند و فقط نیاز است اعتماد آنان را به دست آورد.
- راه اندازی فروشگاه مجازی «مکیال مارکت»
ما برای تأمین مالی گروه جهادی پیامبر رحمت (ص)، یک فروشگاه مجازی به نام «مکیال مارکت» راه اندازی نموده ایم. در این فروشگاه مجازی، خانواده هایی که ما را می شناسند، خرید محصولات خوراکی ارگانیک خود را از این فروشگاه انجام می دهند. در مرحله اول و برای راه اندازی فروشگاه تا مرحله ثبات نظام توزیع، خود اعضای گروه محصولات را تأمین و عرضه می نمایند؛ اما هدف غایی ما، ترغیب مردم محله به تولید محصولات و عرضه توسط خود آنان است. علاوه بر عرضه به مردم محله، محصولات را در مقادیر بالا به سایر گروه های جهادی با قیمت پایین تر از بازار نیز عرضه می کنیم تا به دست نیازمندان محلات خود برسانند. کار محله محور ابعاد مختلفی داشته و این ابعاد را باید گروه های فرهنگی در نظر داشته باشند.
آیا فعالیت خاصی در جهت تقویت روحیه فعالیت جهادی بین طلاب انجام داده اید؟
در سال ۹۸ و اوایل شیوع ویروس کرونا در تهران از ۳۳ تیم جهادی طلبگی مصاحبه گرفتیم تا بداینم این تیم ها چه توانمندی هایی دارند؛ هدف ما از این فعالیت ارتباط گیری گروه ها با همدیگر و هم افزایی آن ها بود. یکی دیگر از فعالیت های ما در راستای تقویت روحیه جهادی تدوین طرح «محافل هم افزایی» بود؛ ما قائل به این هستیم که در حال حاضر بین تیم ها و گروه های فرهنگی تعاملات ضعیف است. باید هر گروه جهادی از تخصص دیگر تیم ها استفاده ببرد.
آیا فعالیت های جهادی مانعی بر سر راه تحصیلات طلاب محسوب نمی شوند؟
خیر؛ باید در وهله اول تعریف ما از ارتباط با مردم و میدان اصلاح شود. ما باید نظام مسائل موجود در محله را استخراج کرده و برای هرکدام از آن ها با برنامه ریزی مدونی یک زمان مشخص را برای برطرف نمودن آن اختصاص دهیم. طلبه با ارتباط گیری با جامعه بیش از پیش با مسائل روز جامعه و گرفتاری های مردم آشنا شده و بر اساس این دغدغه ها به سراغ آیات و روایات می رود تا به استخراج جواب دینی برای آن ها بپردازد. دین برای نشان دادن راه و حل مسائل و چالش های زندگی انسان ها آمده است؛ باید توجه داشت که فلسفه، فقه و کلام ابزارهایی برای این مسیر هستند و باید در خدمت حیات بشر قرار گیرند.
توصیه شما به طلاب جهادگر چیست؟
طلاب فعال در عرصه فرهنگ و کارهای جهادی می بایست روی کار خود تمرکز داشته باشند؛ لازم است طلبه زمان خود را در جاهای مختلف مصرف نکرده و از کارهای پراکنده بپرهیزد. باید تحصیل علوم و تبلیغ به صورت منسجم و تخصصی در خدمت یک هدف مشخص باشد؛ این کار با برنامه ریزی قابل اجراست.
